HỌC LÀM NGƯỜI
Truyện ngắn; Phạm Thuận Thành
Hắn có
hat-trich tiền án, kẻ văng mạng, kẻ bất cần đời. Ngày hắn ngủ để tối đi lần sờ
hàng xóm kiếm ăn. Con ngan con gà, cái gáo cái chậu, thượng vàng hạ cám gì hắn
cũng vơ. Hắn còn phải nuôi cô vợ ốm yếu và hai đứa con nhỏ. Hắn tuyên bố xanh
rờn: Thằng này thích ở tù hơn ở nhà. Ở tù không bao giờ bị đứt bữa. ở tù
được bình đẳng không có những con mắt nghi kị xa lánh của người làng. Chả
ai thèm dây với hắn. Dây với hắn sẽ bị hắn lân la làm quen rồi mượn đồ hoặc để
ý ăn trộm. Mà cho hắn mượn đồ là đi đứt luôn, vì hắn sẽ chuyển đồ dùng thành mỳ
tôm cất vào bụng đừng hòng đòi lại. Chửi sợ hắn thù, hắn ném gạch vào nhà, hắn
rình rập trộm cắp. Bắt được hắn cũng chả để làm gì. Đưa hắn lên công an xã chỉ
tổ rách việc. Mất công lập văn bản, mất công giáo dục rồi thả. Giữ hắn
thì mất oan bữa ăn. Trộm vặt, hoặc trộm vặt chưa thành làm gì đáng tội để truy
tố ra toà. Lại còn tai tiếng địa phương, lại còn thành tích cảm hoá người lầm
lỗi. Hắn cứ sống nhơn nhơn như thế trong sự căm ghét của người làng, trong sự
mong muốn có ai đó bạo tay trừng trị hắn.
Đương lúc hắn tự tung tự tác vậy thì tôi thuê được
nhà mở cửa hàng sách ngay đối diện nhà hắn. Lập tức bị hắn nắn gân: nào xin
nước uống, nào xin nước ăn, nào nấu mỳ tôm nhờ, nào mượn rổ rá...Hắn tỏ thái độ
ngọt nhạt, thứ ngọt nhạt tiềm ẩn đầy nguy cơ. Tôi cũng phải ngọt nhạt đáp lại
mua láng giềng gần. Không muốn dây nhưng hắn vẫn cứ dây. Vì thực sự hắn chẳng
có khả năng dây với ai ở làng này cả. Thành thử lúc nào tôi cũng phải căng sợi
dây đàn để trông chừng hắn. Khi đã thân thân hắn khoe tên khai sinh là Văn Văn
Sách. Họ Văn tên Sách nên hắn kính trọng tôi vì là chủ cả một nhà sách. Hắn còn
đùa, bảo nếu coi hắn như một cuốn sách thì tôi cũng là chủ của hắn luôn. Hắn
cũng biết sách chứa nhiều điều hay, đáng tiếc cuốn sách hắn được xã hội viết
nên những dòng khó đọc quá. Tôi chợt nảy ra ý định khuyên hắn đọc sách, biết
đâu mỗi ngày tích một ít điều hay của thiên kinh vạn quyển thì cuốn sách hắn
trở thành cuốn sách hay sách quý thì sao. Hắn hỏi chẻ hoe:
- Bác có dám cho em mượn sách không? Em báo
trước, em mượn là em sẽ nhóm bếp đấy. Bác trông, nhà em làm gì có cóc khô gì để
đun.
- Cái đun thì phải kiếm chứ. Quét lá, dẫy cỏ.
Gốc rạ đầy đồng đấy. Sao lại xé sách. Đây chú cứ mang về mà đọc đi, anh không
cần chú phải ký mượn. Nói thật, chú ham đọc thì anh mừng. Ham đọc sẽ yêu sách
quý sách. Chú trả anh lại cho mượn quyển khác. Chú không trả thì anh mất một
quyển sách , đáng gì. Nếu mất, anh tiếc là mất niềm tin và lớn hơn là mất cơ
hội làm người bình thường của chú thôi.
- Bác nói cứ
hay như đài. Ừ thì em mượn, quyển mong mỏng thôi, có xé đỡ thiệt cho bác.
Ngày nào
hắn cũng đổi sách, kể cả sách mượn rồi hắn vẫn vô tư mượn lại. Kèm lời
trấn an Bác đừng lo, em đã xé là xé cả quyển chứ không thèm trò mèo, xé một
hai tờ đâu. Tất nhiên tôi phải tự kiểm tra, nếu hắn xé là biết ngay. Từ
ngày trở thành người ham sách hắn bắt đầu ra giọng quát con học bài. Ở bên này
nghe rõ hắn nói với con: Bố mày nên người nhờ đọc sách. Mà đọc được sách là nhờ
đi học. Mày phải học thật giỏi để nay mai đọc được sách đấy nhớ. Cũng từ ngày
hắn ham sách, hàng xóm ít thấy than phiền mất gà mất chậu.
Một thời gian sau hắn nói với tôi:
- Bác tưởng
em mượn sách của bác để đọc thật à. Hơi đâu mà đọc. Chẳng qua em muốn học làm
người thì em phải mượn sách và tập yêu quý sách mà thôi. Cũng để con em chăm
học. Còn xóm giềng thì nhìn em khác đi. Bác hiểu chưa.
PTT
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét